Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Nedir?
TSSB, travmatik bir olayın ardından uzun süreli stres ve korku hislerinin devam ettiği bir psikiyatrik bozukluktur. Belirtileri arasında tekrarlayan kabuslar, kaçınma davranışları, aşırı uyarılma ve sürekli tetikte olma yer alır.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri Nedir?
TSSB’nun ufak ses ve hareketlerden irkilme, travmatik olayı hatırlatan kötü anıların zihinde yer etmesi, tekrarlanma düşüncesi ve korkusu, etrafa ve kendine yabancılaşma, geleceğe yönelik planlar kuramama, huzursuz olma, insanlar tarafından anlaşılamadığını düşünme, olayı hatırlatan durumlardan kaçınma, uykusuzluk ve kabus görme, geleceğe yönelik planlar yapmamaya başlama, heveslerin sönmesi, diğer insanların hayatlarına devam etmesi ya da küçük şeylerle mutlu olmalarını anlamama eski karakterinden farklı olarak çabuk öfkelenme ya da öfkenin çok artması gibi birçok belirtisi vardır.
Eğer yaşadığınız tetikleyici süreç sonrasında bu belirtilerden bir ya da birkaçını yaşıyorsanız ve bu belirtiler birkaç aydan fazla süredir devam ediyorsa, bu sizde TSSN’nun ortaya çıktığı anlamına gelebilir. Bu durumda size profesyonel destek sağlayacak bir uzmana danışmanızda fayda vardır.
Nedenleri Nedir?
TSSB’nin nedenleri arasında genetik faktörler, çocuklukta yaşanan travmalar, durumun yoğunluğu ve destek eksikliği yer alır. Beyin kimyasında ve yapısında değişiklikler de bu bozukluğun ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Yapılan araştırmalar travma deneyimi olan kişilerin ortalama %10’unda TSSB geliştiğini göstermektedir. Hangi olaya maruz kalındığı TSSB gelişmesi ile ilgili en belirleyici etkendir. Travmanın türü, şiddeti, o esnada ortaya çıkan hayati tehlike algısı, o sırada veya hemen sonrasında ortaya çıkan öleceği ya da sakat kalacağı ile ilgili korku, çaresizlik hissi, kontrol kaybı ve dehşet gibi olumsuz duygusal tepkiler TSSB ortaya çıkması ile ilgili travmaya ait en önemli risk faktörleridir.
Ne Kadar Sürer?
TSSB’nin süresi kişiden kişiye değişir. Bazıları kısa sürede atlatırken, diğerleri yıllarca belirtilerle mücadele edebilir. Erken müdahale ve uygun müdahale ile semptomlar hafifletilebilir ve yaşam kalitesi iyileştirilebilir.
Kendiliğinden Geçer Mi?
TSSB genellikle kendiliğinden geçmez. Ancak, psikoterapi ve ilaç kullanımı gibi müdahalelerle semptomların yönetimi mümkündür. Kognitif davranışçı terapi ve göz hareketleriyle duyarsızlaştırma gibi terapi teknikleri etkili olabilir. İyileşme uzun vadeli olabilir ve kişinin ihtiyaçlarına göre değişebilir.
TSSB’nin Tedavisi Mümkün Mü?
TSSB, tedavi edilebilir bir psikiyatrik bozukluktur. Bu bozukluk için birçok terapi yöntemi kullanılabilmektedir. En sık kullanılan terapiler Bilişsel Davranışçı Terapi, EMDR, psikodinamik psikoterapiler ve maruz bırakmadır.
Travmatik olayı yaşayan kişi, bireysel veya grup terapisi alabilmektedir. Grup terapisinde kişi kendisi gibi yaşantıya sahip kişilerle etkileşim içerisinde bulunarak hem yalnız olmadığını görebilir hem de farklı çözüm yolları üretebilme becerisi kazanabilir. Birçok TSSB hastasında TSSB’nin belirtileri için ya da ikincil olarak ortaya çıkan depresyon ya da diğer ek ruhsal hastalıklar için psikoterapiye ek olarak ilaç kullanımı da genellikle kullanılması gerekmektedir.