Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?
OKB, yoğun, tekrarlayan ve istenmeyen düşünceler (obsesyonlar) ile bunları bastırmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar) ile karakterizedir. Obsesyonlar, genellikle korku, endişe, kirlilik veya düzenlilik gibi konuları içerebilir. Kompulsiyonlar ise obsesyonları geçici olarak hafifletmek veya önlemek için yapılan tekrarlayıcı davranışları ifade eder. Örneğin, sürekli el yıkama, sayma, kontrol etme gibi davranışlar kompulsiyonlara örnek olarak verilebilir.
OKB Belirtileri Nedir?
OKB’nin belirtileri arasında, obsesyonların ve kompulsiyonların günlük yaşamı etkileyecek kadar sık ve yoğun olması, bu düşünceler ve davranışlarla ilişkili anksiyetenin belirgin olması yer alır. Kişi, bu obsesyon ve kompulsiyonlarla başa çıkmakta zorlanır ve genellikle bu davranışları bastırmaya çalışır.
Neden Olur?
OKB’nin nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve nörokimyasal faktörlerin bir kombinasyonu rol oynayabilir. Özellikle serotonin düzeylerindeki dengesizliklerin OKB gelişiminde etkili olduğu düşünülmektedir. OKB hastalarının anne-babalarında ve diğer birinci derece akrabalarında sık olarak görülmesi hastalığın genetik olabileceğini düşündürmektedir.
Genelde Kaç Yaşında Başlar?
OKB genellikle erken yetişkinlik döneminde başlar, ancak çocukluk çağında da ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlık da önemli bir faktördür; aile bireylerinde OKB öyküsü olan kişilerde OKB gelişme riski daha yüksektir.
Görülme Sıklığı Nedir?
OKB, dünya çapında oldukça yaygın bir bozukluktur. Toplumda %1 ila %3 arasında bir yaygınlığa sahiptir ve kadınlar ile erkekler arasında benzer sıklıkta görülür.
Obsesif Kompulsif Bozukluğun Tedavisi Nasıldır?
OKB iyileşmesi mümkündür ve kişinin semptomları hafifletmesine yardımcı olabilir. Tedavi genellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve/veya ilaç müdahelesini içerir. BDT, kişinin obsesyonları ve kompulsiyonlarıyla nasıl başa çıkacağını öğrenmesine yardımcı olurken, ilaç müdahalesi genellikle serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi antidepresanları içerir. İlaç tedavisi ve terapi kombinasyonu genellikle en etkili sonuçları verir. OKB testi mevcuttur. Maudsley Obsesif Kompulsif Soru Listesi (MOKSL); OKB’deki takıntıların ortaya çıkardığı kaygıyı gidermek için kişinin uyguladığı davranışların düzeylerini ölçen 37 soruluk bir psikoloji testidir. Bu test sonucu kesin tıbbi sonuçlar vermez, sadece kişide OKB olup olmadığı hakkında fikir verebilir.