Son yıllarda medya ve sosyal medyada giderek daha fazla popüler olmaya başlayan mizofoni, Latince Miso(Nefret)-Phonia(ses) “ses nefreti” olarak çevirilebilir. Ama aslında “başkalarının rahatsız olmadığı çeşitli seslerden aşırı rahatsız olmak” manasına gelmektedir. Mizofoni gürültüden bağırtıdan, rahatsız olmak demek değildir. Bazen diğer insanların ağızlarından çıkan seslere, boğazını temizlemesine, ağızını şapırdatmasına, çatal bıçak seslerine, nefes alma, horlama, diş fırçalama ve hatta esneme, ritmik sesler, saat tiktakı, tespih, bozuk para sesi, çekirdek çitleme, çocuk bebek ağlama sesleri gibi günlük hayatta sıkça karşılaşılabilecek ve çoğu kişinin bu kadar takılmadığı seslere katlanamaz derecede rahatsız olma halidir. Belirli seslere aşırı hassasiyet karşısında kişi nefret etme, iğrenme, öfke veya korku gibi duyguları açığa çıkarır.
Mizofoni (Misophonia) Nedir?
Özellikle modern toplumlarda görülme sıklığı daha çok artan Mizofoni (Misophonia) insanın hayat kalitesini ciddi ölçüde düşüren bir rahatsızlıktır. Genellikle kulak hassasiyeti olan kişilerde görülen bu hastalığa obsesif kompulsif bozukluk ya da depresyon eşlik edebilir. Sadece bende mi var diye düşünmeyin. Yapılan çalışmalarda %8-20 kadar yüksek bir oranda olabildiği görülmektedir. Bu hassasiyet genellikle ergenlik döneminde başlıyor ve kadınlarda erkeklere göre biraz daha fazla rastlanıyor. Mizofoni belirli sesler için spesifiktir.
Diğer insanlara göre rahatsızlık duygusunun daha fazla olma halidir. Dolayısıyla mizofoni şikayeti olan kişiler günlük hayatlarında aşırı derecede kaygılıdırlar. Kaygılarını azaltmak amacıyla insanlar kendilerini izole etme eğiliminde hareket ederler. Şapırtı sesinin çıkabileceği yemekhane gibi ortamlara girmeyebilirler. Hatta koruma sağlamak için bir süre sonra evden çıkamaz hale gelebilirler Bunun sonucunda kişi okul, iş, arkadaş çevresi ve sosyal hayat içerisinde ciddi sorunlar yaşamaya başlarlar. Bazı Mizofoni şikayeti olanlar kendi çözüm yollarını bularak kulak tıpaçları kullanma eğiminde olsalar da etkili bir yöntem olmadığını anlarlar. Hatta her an bu seslerle karşılaşabileceğini düşünen hastalar duymasalar bile negatif ve rahatsız edici duygular içerisinde bulurlar.
Mizofoni (Misophonia) Belirtileri
Mizofoni olan kişiler düşük seslere karşı bile verdikleri tepkinin fazla olduğunun farkındadır. Ama duydukları sesin içlerinde yarattığı etkinin büyüklüğü kontrolü kaybetmelerine sebep olabilir. Ortada o ses yokken bile kişinin düşünmesi belirtilerin kendini göstermesine mahal verebilir. Mizofoninin duygusal ve fiziksel belirtileri şunlardır:
- Huzursuzluğun öfkeye dönüşmesi
- Tiksinmenin nefrete dönüşmesi
- Sesin tetiklediği durumlarda çevresindeki nesnelere karşı agresif davranış eğilimleri
- Tetikleyici sesin bulunduğu ortamlardan kaçma ve uzaklaşma isteği
- Kaslarda gerginlik, ağız kuruluğu ve terleme
- Özellikle göğüs kafesi bölgesinde hissedilen yoğun baskı hissi
- Kan basıncının yükselmesi ve kalp atışlarının hızlanması
NOT: Bu son üç belirti herkeste olmayabilir.
Mizofoni (Misophonia) Neden Olur?
Mizofoni (Misophonia)’nin neden olduğuna dair bir çok araştırma yapılmaktadır.Şu an her ne kadar Mizofoninin altında yatan sebep bilinmiyor olsa da Obsesif kompulsif bozukluk, Anksiyete bozukluğu ve Tourette sendromu (istem dışı gerçekleşen, devamlı tekrarlanan ani hareketler veya seslerden meydana gelen tikler olarak ifade edilen nörolojik bir hastalıktır.) gibi psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte görülme sıklığı dikkat çekmiştir Mizofoni psikiyatrik bozuklukların yanı sıra özellikle tinnitus (kulak çınlaması) şikayetleri olan bireylerde de görülmektedir.
Hastalığın nedenlerini belirlemek ve hastalığın altında yatan durumları gözlemlemek için hastalara bazı görüntüleme yöntemleri uygulanmaktadır. Hastaların seslere verdiği tepkilerde ve beynin fonksiyonunda normalden daha farklı olduğu saptanmıştır.
Mizofoni (Misophonia)’i Test Edelim
Bazı araştırmacılara göre belirtilerin çocukluk ve buluğ çağında başladığını, ciddi ölçüde ailesellik ve genetik faktörler gösterdiğini ve genellikle travma sonrası stres döneminde gözlemlenebildiğini ileri sürülmektedir. Bazı araştırmacılar, mizofoninin diğer rahatsızlıklardan bağımsız bir tanı olarak değerlendirilmesi ve ölçülmesi gerektiğini savunup kriterler belirlemiştir. Bu bağlamda eğer sen de tetikleyicinin olduğu ortamda verdiğin tepkinin fazla olduğunun farkındaysan, bazı seslere maruz kaldığında kaçma kurtulma çabası içerisine giriyorsan ve bu tetikleyici sesler seni panik, öfke ve saldırganlığa yönlendiriyorsa ayrıca bu durum senin iş, okul, aile gibi sosyal yaşantının büyük bir parçasında yer alıyorsa ve engelliyorsa belirli tedavi yöntemleri uygulanmalıdır.
Mizofoni (Misophonia) Tedavi Yöntemleri
Mizofoni bazen terapi ya da kaygı tedavisinde kullanılan ilaçların kullanımını gerektirecek şiddette olabilir. Bu durumun sizin hayatınızı, ilişkilerinizi etkilediğini düşünüyorsanız, bu konuda yardım alabilirsiniz. Tedavi sürecinde Mizofoni için bilişsel davranışçı terapiler kullanılmaktadır. Psikoterapi ile birlikte ilaç tedavisi de uygulanan hastalar için sonuç yüz güldürücü olabilmektedir.